Improving Care After colon canceR treatment in the Netherlands - Personalised care to Enhance quality of life
ACHTERGROND
Doel van het onderzoek
Het primaire doel van de I CARE studie is evaluatie van de kwaliteit van controles en nazorg van patiënten met een coloncarcinoom in de huisartspraktijk. Daarnaast wordt de toegevoegde waarde van een interactieve website (Oncokompas 2.0) die patiënten ondersteunt bij het vinden van de juiste nazorg beoordeeld.
Onderzoeksopzet
De I CARE studie is een gerandomiseerde studie. Op basis van randomisatie (loten) worden patiënten die in opzet curatief zijn behandeld wegens een coloncarcinoom toegewezen in één van de vier groepen die in de I CARE studie worden vergeleken; 1. De gebruikelijke controle en nazorg in de tweede lijn (door de chirurg gecoördineerd), 2. Controle en nazorg in de tweede lijn met het gebruik van Oncokompas 2.0, 3. Controle en nazorg in de eerste lijn (door de huisarts gecoördineerd), en 4. Controle en nazorg in de eerste lijn met het gebruik van het Oncokompas 2.0. Deelname aan het onderzoek duurt vijf jaar.
Onderzoekspopulatie
Patiënten die in opzet curatief zijn behandeld voor een coloncarcinoom en in aanmerking komen voor controle en nazorg kunnen geïncludeerd worden. Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van de onderzoekspopulatie (in- en exclusie criteria).
Uitkomstmaten
We kozen als primair eindpunt kwaliteit van leven en patiënt tevredenheid. De reden daardoor is dat dit voor patiënten een belangrijke uitkomst is. Natuurlijk houden we ook de veiligheid in de gaten, maar we verwachten daar geen bijzondere effecten.
Secundaire uitkomstmaten omvat lichamelijke en psychosociale problemen, aantal verrichte aanvullende onderzoeken, het aantal verwijzingen en communicatie tussen de eerste en tweede lijn, opsporing van recidieven, de protocol navolging, preventieve zorg, kosteneffectiviteit en de voorkeur van de patiënt voor een bepaalde vorm van zorg aan het einde van de studie.
Deze eindpunten worden gemeten met behulp van vragenlijsten die op verschillende momenten worden ingevuld door patiënten tijdens de studie. Daarnaast wordt informatie uit de patiëntendossiers van de huisarts en het ziekenhuis gebruikt.
Afgezien van deelname
Als patiënten niet willen deelnemen aan de studie, blijven ze onder controle van de specialist of van de huisarts, indien dat hun wens is. In dit geval wordt de patiënt benaderd of hij/zij wel eenmalig een vragenlijst wil invullen. Deze patiënten komen in de ‘preference’ groep van de studie.
Voor uitgebreide informatie, kunt u het studieprotocol en een flowchart van de studie via onderstaande knop inzien.
COLONCARCINOOM
Het colorectaal carcinoom is één van de meest voorkomende kankertypes in Nederland. Jaarlijks wordt bij 13.000 mensen in Nederland de diagnose colorectaal carcinoom gesteld. Naar verwachting stijgt dit aantal de komende jaren naar 17.000 nieuwe patiënten in 2020. Aan de andere kant neemt het aantal patiënten dat een colorectaal carcinoom overleeft toe door verbeterde screenings- en behandelmogelijkheden.
Het merendeel van de colorectaal carcinomen ontstaat zonder genetische predispositie. In slechts 5 tot 10% van de tumoren is er sprake van een genetische afwijking, waarvan de bekendste Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) en het Lynch Syndroom zijn. Daarnaast hebben patiënten met een chronische inflammatoire darmaandoening als Colitis Ulcerosa en de ziekte van Crohn een verhoogde kans op het krijgen van een colorectaal carcinoom.
De I CARE studie is alleen van toepassing op het ‘gewone’ coloncarcinoom. De I CARE studie richt niet op patiënten met een rectumcarcinomen, erfelijke tumoren of carcinomen als gevolg van chronische inflammatoire darmaandoeningen.
De in opzet curatieve behandeling van een coloncarcinoom bestaat uit chirurgische resectie. Soms wordt er een (tijdelijk) stoma aangelegd. Daarnaast komt een deel van de geopereerde patiënten in aanmerking voor adjuvante behandeling met chemotherapie afhankelijk van het stadium van de ziekte, leeftijd en co-morbiditeit van de patiënt.
Van de in opzet curatief behandelde patiënten ontwikkelt ongeveer 30% toch een recidief of metastase, afhankelijk van het tumorstadium bij operatie. Dat presenteert zich voornamelijk in de lever, de longen of locoregionaal in het peritoneum of de omliggende lymfeklieren. Daarnaast kan een tweede carcinoom in de darm ontstaan.
Na de behandeling blijven de meeste patiënten gedurende vijf jaar onder controle. Deze controles vinden momenteel plaats bij de medisch specialist en is erop gericht recidieven van coloncarcinoom in een vroeg stadium op te sporen. Naast controle wordt er in deze fase ook aandacht besteed aan nazorg, waarmee het ondersteunen van de patiënt op fysiek en psychosociaal vlak wordt bedoeld.
WAAROM NAZORG?
Een aanzienlijk deel van de patiënten blijkt korte en/of langere termijn gevolgen van (darm)kanker te ondervinden op fysiek, psychisch en/of sociaal gebied. Deze gevolgen kunnen ontstaan door de kanker zelf of door de behandeling en kunnen langdurige (ziekte)last veroorzaken.
Om een langdurig beloop van dergelijke klachten te voorkomen, wordt vroege signalering en behandeling van deze klachten belangrijk. Deze zorg wordt nazorg genoemd en is gericht op het optimaliseren van het fysieke welzijn, maar ook het verbeteren van de psychische en sociale gezondheid met daarbij ook aandacht voor revalidatie (inclusief werkhervatting) en preventie. Samenvattend is nazorg gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van de patiënt na de behandeling.
Een belangrijk onderdeel van de nazorg is controle. Het doel van controle is het vroegtijdig opsporen van recidieven of metastasen van coloncarcinoom, aangezien er in deze fase een mogelijkheid is een curatieve behandeling uit te voeren. Controle wordt uitgevoerd volgens een landelijke richtlijn en vindt momenteel vrijwel altijd plaats bij de medisch specialist. De landelijke richtlijn van coloncarcinoom, vindt u hier.
STANDPUNT NHG
In het NHG-standpunt ‘Oncologische zorg in de huisartsenpraktijk’ wordt de rol van de huisarts in de multidisciplinaire oncologische zorg beschreven. Hierbij wordt ingegaan op alle fasen van het zorgcontinuüm. Voor een groot deel betreft het zorg die de huisarts op dit moment al dagelijks in praktijk brengt. Vernieuwend is het pleidooi om de komende jaren te werken aan de versterking van de begeleidende en ondersteunende rol van de huisarts tijdens alle fasen van de ziekte met oog voor de behoefte van de individuele patiënt. Link bijlage NHG standpunt.
In het NHG standpunt wordt aanbevolen om de oncologische nazorg te gaan structureren en er wordt gesteld de nazorg kan worden overgenomen door de huisarts, aangezien dit continue zorg is die de huisarts gewend is te leveren. Daarbij kan een begin worden gemaakt met substitutie van nacontroles van veel voorkomende tumoren, waarvan de uitvoering in de eerste lijn mogelijk is en de effectiviteit wetenschappelijk is onderbouwd. Er dienen werkafspraken te zijn met de tweede lijn en mogelijkheden tot snel overleg.
Daarnaast adviseert het NHG-standpunt dat de huisarts zich met zijn gids- en coördinerende functie inzet voor het bevorderen van de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt en zelfmanagement. Dit sluit aan op één van de aanbevelingen van de Signaleringscommissie Kanker van KWF kankerbestrijding om patiënten meer te betrekken bij het inrichten van hun eigen nazorg traject. Link nazorg bij kanker, KWF
De I CARE studie sluit aan bij de uitgangspunten en ambities van dit NHG-standpunt en zal onderbouwing opleveren voor een goede inrichting van nacontrole en nazorg.
WAAROM MEEDOEN MET DE I CARE STUDIE?
U draagt bij aan de beantwoording van een belangrijk, actueel huisartsgeneeskundig vraagstuk, namelijk: hoe kan de huisarts meer betrokken worden tijdens nazorg bij kanker?
U krijgt de mogelijkheid actief betrokken te zijn tijdens de nazorg van coloncarcinoom
U krijgt de mogelijkheid om de nazorg voor uw patiënt die behandeld is voor coloncarcinoom op een gestructureerde wijze aan te pakken met behulp van een survival care plan . Daarnaast krijgt u ondersteuning van het onderzoeksteam.
U draagt bij aan de wetenschappelijke onderbouwing van de inrichting van oncologische zorg. Als inzichtelijk is wat de opbrengst van oncologische nazorg in de eerste lijn is, maar ook welke inspanning dit vergt, kan op basis hiervan over een passende financiering en ondersteuning worden onderhandeld.
Nazorg voor patiënten met kanker is een echte huisartsgeneeskundige activiteit, omdat het vaak gaat om oudere patiënten met meerdere ziekten (multimorbiditeit) en het betrekken van hun naasten bij de zorg
Door het leveren van nazorg heeft u een betere uitgangspositie voor eventuele palliatieve zorg, mocht het onverhoopt mis gaan.
De hypothesen van de I CARE studie zijn:
De betrokkenheid van de huisarts in de nazorg van coloncarcinoom resulteert in een verbeterde kwaliteit van leven en patiënt tevredenheid.
De huisarts is net zo goed in staat om recidieven van het coloncarcinoom op te sporen als de medisch specialist.
De huisarts die verantwoordelijk is voor de controles na coloncarcinoom behandeling, zal ook goede nazorg leveren, resulterend in een betere revalidatie en kwaliteit van leven van de patiënt.
Als u na het lezen van de informatie op deze website niet wenst deel te nemen aan het onderzoek, kunt u een e-mail sturen naar onderstaand mailadres: icarestudie@amc.uva.nl
DEELNEMENDE REGIO'S
Amsterdam UMC, locatie AMC, Amsterdam
Prof. dr. W.A. Bemelman, chirurg
Expertisecentrum GIOCA
Contact: (020) 5664205
Flevoziekenhuis, Almere
Dhr. A. van de Ven, chirurg
Coloncare verpleegkundigen
Contact: (020) 5666736
OLVG, Amsterdam
Mevr. S.C. Donkervoort, chirurg
Mevr. M. van Nes en Dhr. B. Swarte, Casemanagers
Contact: (020) 599 25 19 en (020) 5993220
St Antoniusziekenhuis, Nieuwegein
Mevr. dr. A.B. Smits, chirurg
Mevr. M. Hermans, Nurse practitioner
Contact: volgt
St Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam
Dhr. dr. W.F. van Tets, chirurg
Mevr. S. Röttgering en Mevr E. van den Boogaard-Kok, Casemanagers
Contact: (020) 5108880
Tergooiziekenhuizen, Hilversum
Mevr. dr. A.A.W. van Geloven, chirurg
Mevr. M Muller, Coloncare verpleegkundige
Contact: (088) 7531753
Westfriesgasthuis, Hoorn
Dhr. M.J.P.M. Govaert, chirurg
Oncologieverpleegkundigen
Contact: (0229) 208692
Vlietlandziekenhuis, Schiedam
Mevr. F.H. Beverdam, chirurg
Contact: (010) 8931834
